طراحی ساختمان های ضد انفجار یکی از شاخه های مهندسی سازه و ایمنی بشمار میرود که هدف از ساخت آن محافظت از جان انسان ها و تجهیزات مهم و حساس در برابر انفجار های ناگهانی است ، انفجار ها می تواند تاثیرات شدید و مخربی بر سازه ها ، جان انسان ها و تجهیزات وارد کند بنابراین طراحی ساختمان های ضد انفجار باید خسارات ناشی از موج انفجار را کاهش دهد ، در طراحی ساختمان بکارگیری مصالح مقاوم و رعایت استاندارد ها نقش مهمی در ایمن سازی و مقاوم سازی این سازه ها را دارد ، سازه های ضد انفجار باید در برابر حرارت و پرتابه های ناشی از انفجار مقاومت زیادی از خود نشان دهد و عملکرد خود را حفظ کند ، در ساخت و طراحی ساختمان های ضد انفجار باید دقت زیادی در انتخاب و استفاده از مصالح مقاوم داشته باشید تا بتوان ساختمان هایی با مقاومت زیادی را طراحی و ساخت .
سازه های ضد انفجار
سازه های ضد انفجار با هدف کاهش اثرات ناشی از موج انفجار طراحی و ساخته می شود ، این سازه ها معمولا در محیط هایی که ریسک بالایی دارند از جمله تاسیسات حساس و پالایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند ، طراحی این سازه ها به گونه ای است که در برابر فشار شدید و ناگهانی از خود مقاومت زیادی نشان می دهدند ، انفجار ها میتوانند خسارت های جبران ناپذیری را به سازه ها وارد کنند ، انرژی آزادشده از انفجار معمولا در مدت زمان کم صورت میگیرد و موج شدیدی را بوجود می آود که باعث تخریب سازه یا ساختمان ها می شود بنابراین طراحی سازه هایی که بتوانند در برابر این موج ها از خود مقاومت نشان دهد یا موج انفجار را جذب کنند یا آن را تغیر مسیر بدهد از اهمیت بالایی برخوردار است .
اصول طراحی سازه های ضد انفجار
۱.شناخت انفجار
بهتر است نوع شدت انفجار مانند انفجار گاز ، مواد شیمیایی و تروریستی تعیین شود تا بتوان سازه یا ساختمان ضد انفجار که هم کاربردی و هم عملکردی باشد را ساخت ، بهتر است آسیب پذیری سازه و ساختمان را مورد سنجش قرار بدهیم تا سازه ها به خوبی عمل کنند .
۲.انتخاب مصالح و سیستم مناسب سازه
بهتر است در طراحی سازه یا ساختمان های ضد انفجار از مصالح با کیفیت که مقاومت بسیار زیادی دارد استفاده کرد ، از مصالحی که شکل پذیری زیادی دارند هم میتوان در ساخت و طراحی سازه ها استفاده کرد ، تیر آهن ها ، ستون ها و دیوار ها باید بتوانند بار انفجار را تحمل کنند و از هم گسیخته نشود .
۳.اتصالات مقاوم سازه
در استفاده از اتصالات باید دقت زیادی داشت ،اتصالات باید همانند مصالح مقاوم باشند تا بتوانند آن را خوب و به صورت مقاوم به یکدیگر متصل کند ، این اتصالات باید در برابر گسیختگی بسیار از خود مقاومت نشان دهند ، میتوان از اتصالات جوشی و پیچ هایی با مقاومت زیاد استفاده کرد تا دربرابر موج های انفجار مقاوم باشد .
۴.تقویت و محافظت سازه
بهتر است در طراحی و اجرای سازه های ضد انفجار از ورق های فولادی برای تقویت دیوار های ساختمان ها استفاده کرد تا مقاومت سازه ها افزایش یابد ، برای محافظت از ستون های داخل سازه میتوان از پوشش های فولادی استفاده کرد که هم در برابر حرارت و موج انفجار بسیار مقاوم باشد .
۵. استاندارد های مربوط
در طراحی و ساخت ساختمان های ضد انفجار سازه ها باید از استاندارد های ایمنی برخوردار باشد تا سازه هایی ساخته شود که بتواند در برابر موج انفجار و حرارت مقاومت بسیاری از خود نشان دهند .
اجزای کلیدی در طراحی مقاوم
۱.دیوار ها و سقف
از مهم ترین اجزای ساخت و طراحی سازه های ضد انفجار میتوان به دیوار و سقف اشاره کرد از بتن هایی با ضخامت های زیاد که معمولا بیش از ۳۰ سانتی متر است استفاده می شود و برای مقاومت دیوار ها از ورقه های فولادی میتوان استفاده کرد .
۲. درها و پنجره های سازه
در طراحی و اجرا ساختمان های ضد انفجار باید از در های فولادی استفاده کرد تا بتوان سازه را کاملا ضد انفجار کرد ، در پنجره ها از شیشه های چند لایه میتوان استفاده کرد تا در برابر موج انفجار مقاومت بسیاری داشته باشد .
۳. اتصالات سازه ضد انفجار
اتصالات یکی از مهم ترین اجزا در طراحی سازه های ضد انفجار بشمار میرود ، از اتصالاتی که انعطاف پذیری زیادی دارند باید استفاده کرد تا از شکسته شدن و گسیخته شدن جلوگیری کند ، باید در انتخاب اتصالات دقت کامل داشته باشیم تا بتوان ساختمان های ضد انفجار باکیفیتی را بوجود آورد.
۴.سیستم تهویه و برق سازه
سیستم تهویه و برق سازه یا ساختمان های ضد انفجار از اهمیت بالایی در طراحی این نوع سازه ها دارد ، این سیستم ها باید طبق استاندارد های جهانی طراحی و نصب شوند ، در طراحی سازه های ضد انفجار بهتر است که سیستم های تهویه در محل هایی که امنیت بالایی دارد قرار بگیرد تا سبب بهتر شدن کیفیت ساختمان های ضد انفجار شود .
